Tiny Houses en flexwoningen zijn niet hetzelfde

Flexwonen wordt flink gepushed door onze overheid als oplossing voor de woningnood. Het is in mijn ogen een lapmiddel en pakt de oorzaak niet aan, maar als je al 10 jaar op een woning wacht of op je 30^e nog steeds bij je ouders woont, dan is elke kans er een. Deze blog gaat over het verschil tussen flexwonen en Tiny Houses. Dat is een wezenlijk verschil, gemeenten halen de termen nogal eens door elkaar. Tijd om dat recht te zetten dus, en ik leg uit waarom ik denk dat gemeenten beter af zijn bij de keuze voor Tiny Houses.

Een voorbeeld van een rijtje Flexwoningen. Bron: Brabant Wonen

Definities

Een flexwoning is per definitie een woning waar tijdelijk in gewoond mag worden. Hij staat vaak op grond die tijdelijk bestemd wordt voor wonen, de huurcontracten die er mee gemoeid gaan zijn tijdelijke contracten. Denk aan twee tot vijf jaar. Flexwoningen zijn doorgaans gericht op spoedzoekers, seizoenarbeiders en statushouders. Het kunnen huizen van allerlei formaten zijn, gestapeld, geschakeld of vrijstaand.

Een Tiny House is een nieuwe woonvorm met een duidelijke filosofie. Kleine volwaardige vrijstaande woningen van maximaal 50 m2 vloeroppervlak met een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk. Ze kunnen verplaatsbaar zijn en op tijdelijke locaties staan, maar ook permanent op eigen grond of grond in erfpacht staan. Ze hebben dus lang niet altijd wielen en kunnen aangesloten zijn op nutsvoorzieningen of ‘off-grid’ functioneren.

Een voorbeeld van een groepje permanente Tiny Houses in een nieuwe wijk, Lievingerveld in Beilen. Foto: Marjolein Jonker

Het verschil

Een Tiny House daar kies je bewust voor omdat je een bepaalde lifestyle nastreeft. De bewoners hebben woonwensen die vaak gaan om een combinatie van de volgende redenen:

• een behoefte aan meer rust en natuur in en om de woning
• een behoefte aan het verkleinen van de ecologische footprint door zorgen om de staat van de natuur
• een minimalistische instelling, minder spullen
• klein wonen in op maat gemaakt huisje aantrekkelijk vinden
• een behoefte aan meer vrijheid en vrije tijd en daarom lage woonlasten zoeken
• de wens om te wonen in een gemeenschap maar je meer deelt en samen doet
• zelfvoorzienend willen wonen en leven

Een flexwoning is meestal geen bewuste keuze maar eerder het gebrek aan een keuze. Je moet toch ergens wonen, je kunt niets kopen of huren, dan pak je maar de kans als er een flexwoning beschikbaar komt. Het ligt in de lijn der verwachting dat het woonplezier nogal verschilt tussen de twee woonvormen. In mijn ervaring is veruit het grootste deel van de Tiny House bewoners heel erg blij met hun woning. Flexbewoners zien hun woning als een tussenstap op weg naar iets beters.

De overeenkomst

Kunnen Tiny Houses ook flexwoningen zijn? Als je puur naar de uitstraling van de woning kijkt wel. Een gemeente kan er voor kiezen om een type huisje dat doorgaans gezien wordt als Tiny House, in te zetten als flexwoning. Dit is bijvoorbeeld gebeurd in Renesse waar een aantal CUBE Homes geplaatst zijn als flexwoningen voor spoedzoekers en vakantiekrachten. Maar daarmee is de Tiny House doelgroep niet bediend. Deze zoeken geen tijdelijke woning, ze zoeken een woning die past bij hun manier van leven.

CUBE Homes Tiny Houses ingezet als flexwoningen in Renesse. Foto: Marjolein Jonker

Waarom zouden gemeenten moeten kiezen voor Tiny Houses?

Ik geloof dat de woningcrisis deels veroorzaakt is doordat er jarenlang aanbodgericht in plaats van vraaggericht gebouwd is. Onze overheid meende dat de markt het maar moest doen en trok grotendeels haar handen van het huisvestingsvraagstuk af. Woningcorporaties werd het moeilijk gemaakt voldoende huizen te bouwen door onder andere de verhuurdersheffing. Er is daarnaast slecht gekeken naar de demografische veranderingen in onze maatschappij. Steeds meer mensen wonen alleen, inmiddels al rond de 40%, en krijgen geen of laat kinderen. Er zijn echter met name eengezinswoningen en appartementencomplexen gebouwd. Grote huizen leveren tenslotte meer op en de markt wil geld verdienen.

Dit heeft erin geresulteerd dat een groeiende groep mensen niet de woning kan kiezen die ze graag wil: een kleine (vrijstaande) woning met een tuintje. In wezen is dat wat een Tiny House is, een kleine woning met een tuintje. Dat is wat een op de vijf woonconsumenten graag zou willen, geen kleine groep!

Tiny Oevers Roosendaal. Bron: Minitopia

Grond met bestemming wonen is schaars, gemeenten moeten daardoor zorgvuldig afwegen wat ze met de beperkte grond doen in relatie tot de woningnood. In mijn ogen is de keuze deze: een lapmiddel inzetten om tijdelijk de druk te verlichten en dus flexwoningen bouwen, zo verschuif je het probleem naar het volgende decennium. Of je gaat zorgen voor meer diversiteit in het woningaanbod en luisteren naar wat mensen nu echt willen, en die wensen zo duurzaam mogelijk uitvoeren zodat er balans is tussen de woonwensen enerzijds en de belasting op het milieu anderzijds. Dan pak je de kern van het probleem aan en kies je voor een echte oplossing voor de lange termijn.

De voordelen zijn groot als je het woningaanbod uitbreid met permanente Tiny Houses. Helemaal als je ze meeneemt in de ontwikkeling van nieuwe en herziening van bestaande wijken. Je geeft mensen de mogelijkheid om binnen hun vertrouwde buurt door te stromen naar een passende woning in elke levensfase. Wanneer je een passende woning beschikbaar maakt voor een senior, dan levert dat maar liefst drie verhuisbewegingen op. Oftewel, een kettingreactie van verhuizingen omdat mensen kunnen doorstromen naar een passende en gewenste woning. Permanente Tiny Houses zijn niet alleen geliefd door starters maar zeker ook bij een grote groep 50+’ers.

Tiny House in de Falgatuinen, Den Helder. Foto: Woningstichting Den Helder.

Een ander voordeel van het beschikbaar maken van kleine woningen met tuintjes voor de grote groep die zo’n woning wenst, is dat die tuintjes doorgaans prachtige biodiversiteitsparadijsjes worden in plaats van dicht getegelde grijze woestijnen. Zo krijg je een gemeente vol ‘groene stapstenen’ waar insecten en vogels voedsel en een schuilplaats vinden. Je doet als gemeente in één klap wat aan de woningnood én je duurzaamheidsdoelstellingen.

Dit is de weg vooruit: meer diversiteit in het woningaanbod en dit samen met de bewoners ontwikkelen. Niet domweg ‘bouwen, bouwen, bouwen’ en maar doorgaan op de oude weg. Dat is wat de markt graag wil maar het is onzinnig, zegt ook oud-Rijksbouwmeester Floris Alkmade. Hij heeft bovendien gelijk denk ik, we hebben vooral meer liefde nodig. Dus bouw niet alleen betere huizen maar ook vooral betere wijken, met veel aandacht voor het faciliteren van ontmoeting en de mogelijkheid samen dingen doen en delen.