Waar mag je wonen in een Tiny House

Het is de grote hamvraag, de ‘million dollar question’ waar mensen tegenaan lopen wanneer het Tiny House virus ze gegrepen heeft: ‘Hartstikke leuk die Tiny Houses, maar waar mag je er in wonen?’ Anno 2022 is er steeds meer ruimte voor deze nog nieuwe woonvorm, maar de vraag wordt ook steeds groter. Je moet dus proactief op zoek gaan naar je plekje en je liefst zo vroeg mogelijk bij initiatieven rond Tiny House woonprojecten aansluiten.

Dit artikel heb ik in 2015 geschreven en in januari 2022 van een update voorzien. De oorspronkelijke tekst vind je onderaan het artikel.

Eerst even de regelgeving

Er komt in ons kleine landje met haar vele inwoners best veel regelgeving om de hoek kijken wanneer je een huis wilt bouwen en bewonen. Om de lengte van dit artikel wat te beperken verwijs ik je graag naar twee uitstekende artikelen op TinyFindy over legaal wonen in een Tiny House en ‘onder de radar’ wonen.  Ik ga er voor het gemak even van uit dat je legaal wilt wonen, dus met een omgevingsvergunning. Wat zijn dan de mogelijkheden?

Tiny House woonproject = maatwerk

Er zijn tijdelijke en permanente woonprojecten met Tiny Houses. Er zijn plekken waar je zelf je Tiny House mag bouwen en plaatsen, en plekken waar kant-en-klare Tiny Houses te huur of te koop worden aangeboden. Er zijn Tiny Houses in de sociale huur, in beheer van woningcorporaties. Tiny House projecten kunnen door een gemeente georganiseerd en uitgevoerd worden, of door een initiatiefgroep, door een particuliere grondeigenaar, een Tiny House bouwbedrijf, een makelaar, projectontwikkelaar, boer, of woningbouwvereniging. Eigenlijk zijn geen twee projecten met Tiny Houses hetzelfde. Het is altijd maatwerk, en dat is eigenlijk ook zoals het hoort.

De vormen

Op de provincie pagina’s op deze website kun je zien welke woonprojecten met Tiny Houses er al zijn in Nederland. De projecten zijn in een paar verschillende vormen te verdelen:

Initiatiefgroep – meestal tijdelijke (proef)projecten – grond huren of pachten

Een initiatiegroep is een groepje mensen die in dezelfde regio in een Tiny House wil wonen, en samen op zoek gaan naar een plek waar dat kan. Ze schrijven samen een projectplan, zoeken contact met de gemeente en soms ook met grondeigenaren, en proberen zo een tijdelijke locatie (soms ook permanent) te vinden waar ze een woonproject kunnen starten. Er zijn tussen de 150 en 200 lokale initiatiefgroepen actief in Nederland. Wanneer een geschikte locatie gevonden is wordt de grond meestal gehuurd van de eigenaar. Dat is vaak de gemeente maar kan ook een particuliere eigenaar zijn. De gemeente kan een tijdelijke ontheffing van het bestemmingsplan verlenen (kruimellijst, WABO) zodat er op plekken gewoond kan worden waar dat normaal gesproken niet mag.

Er zijn allerlei voorbeelden van projecten die door initiatiefgroepen gerealiseerd zijn. Een paar mooie zijn de Duinvallei in Katwijk, Kleinhuizen in Zeist en Kluit in Midden-Delfland.

Tiny Village Kleinhuizen op de vorige locatie van het collectief, te Nieuwegein. 

CPO – collectief met een groep je Tiny House wijk bouwen – eigen grond

Er zijn ook groepen die zelf een Tiny House woonproject willen ontwikkelen, waarbij ze de grond kopen of in eeuwige erfpacht nemen. Een Collectief Particulier Opdrachtgeverschap betekent dat je de rol van de projectontwikkelaar gezamenlijk oppakt. Je regelt dus alles samen, van het zoeken van een of meerdere architecten en aannemers tot het regelen van bodemonderzoek en vergunningen. Een mooi voorbeeld van een CPO met Tiny Houses is CPO Calimero in Ewijk. Een CPO kan ook op een tijdelijke locatie maar is meestal permanent.

Gemeente – tijdelijk of permanent

Soms nemen gemeenten zelf het initiatief om een woonproject met Tiny Houses te organiseren. Tot nu toe zijn dat vaak proefprojecten met een looptijd van 5 tot 10 jaar, zoals Klein Zuidbroek van de gemeente Apeldoorn. Maar er komen ook steeds meer permanente plekken zoals het project Tiny House Techum van de gemeente Leeuwarden. Een hele mooie ontwikkeling is dat gemeenten groene wijken gaan inplannen waar ook ruimte voor Tiny Houses is. Er worden dan een paar kleinere kavels gereserveerd speciaal voor Tiny Houses. Ik heb in dit artikel een mooi overzicht van deze projecten gezet.

 

Dit bericht op Instagram bekijken

 

Een bericht gedeeld door Klein Zuidbroek (@kleinzuidbroek)

Woningbouwvereniging – Tiny Houses in sociale huur

Maar liefst 21% van de woningbouwcorporaties heeft plannen met Tiny Houses, meldde UPS Marketing Consultancy in 2021. Er zijn nu al Tiny Houses in de sociale huur in onder andere Appingedam en Wagenborgen (Groninger Huis), Renesse (Zeeuwland) en nog veel meer. Een prachtig voorbeeld is de nieuwe wijk de Falgatuinen van Woningstichting Den Helder, die kavels verhuurt voor permanente bewoning van eigen Tiny Houses van de bewoners.

Je vindt deze projecten ook in de Tiny House woonprojecten per provincie – pagina’s op deze website.

Tiny House van Bo en Annemieke in Den Helder

Ontwikkelaars – diverse vormen, permanent – koop of huur

Ik ken voorbeelden van allerlei partijen die Tiny House woonprojecten ontwikkelen. Soms in samenwerking met een gemeente of woningbouwcorporatie. Een paar voorbeelden:

Tiny House bouwbedrijven en architecten, zoals Mill Home en Faro Architecten (Haarlem)
Makelaars, bijvoorbeeld makelaar Erwin Lensink uit Dinxperlo in Aalten.
Particuliere grondeigenaren, boeren, commerciële en maatschappelijke projectontwikkelaars, noem maar op.
Een bijzonder mooi initiatief vind ik Peel Natuurdorpen, dat de verbinding zoekt met boeren en nieuw perspectief biedt voor het agrarische land.

Foto: Peel Natuurdorpen en Wikkelhouse

Zelf een kavel kopen

Tot slot kun je ook natuurlijk op zoek gaan naar een vrije bouwkavel waarop je je eigen Tiny House bouwt of laat bouwen. Zorg er wel voor dat dit binnen het bestemmingsplan is toegestaan, daarvoor moet je in gesprek met de gemeente. In de praktijk zal het vaak betekenen dat ze een ontheffing van het bestemmingsplan moeten verlenen, omdat Tiny Houses nog niet bestonden toen het bestemmingsplan gemaakt werd. Of ze daar medewerking aan willen verlenen, dat is de vraag. Een mooi voorbeeld van hoe het kan vind je hier.

Permanente Tiny Houses op grond in eeuwigdurende erfpacht. Tiny House Techum is een initiatief van de gemeente Leeuwarden.

‘Ja mooi dat er al zo veel is en gebeurd Marjolein, maar hoe kom ik nu aan zo’n plekje?’ Nou lieve lezer, laat ik daar nu het Register van (aspirant) Tiny House bewoners voor hebben gemaakt. Als je lid wordt van het register stuur ik je twee keer per maand per e-mail een overzicht toe, met alle initiatieven rond Tiny House woonlocaties in jouw voorkeursprovincies. Is dat nu niet handig? Ik raad je aan lid te worden, het kost je bijna niets en bespaart je enorm veel werk. Want neem van mij aan, het is echt belangrijk om er bovenop te zitten en snel te reageren bij het minste gerucht dat er mogelijk ruimte gecreëerd gaat worden voor Tiny Houses in een gemeente.

Mijn conclusie is: er zijn wel degelijk mogelijkheden om in een Tiny House te wonen in Nederland, en er komen ook steeds meer woonlocaties bij. We moeten niet vergeten dat er in slechts enkele jaren al zoveel ruimte voor is gemaakt, een fantastische prestatie voor een nieuwe woonvorm. Maar, de groep mensen die dolgraag in een Tiny House wil wonen groeit ook gestaag, dus de vraag blijft voorlopig nog vele malen groter dan het aanbod. Dat geldt natuurlijk voor wonen in het algemeen in Nederland, maar zeker ook voor Tiny Houses. Dus gaat je hart zingen van wonen in een Tiny House en ben je bereid er de moeite voor te doen die het van je vraagt? Dan raad ik je van harte aan om er voor te gaan. Het kan! Zou je daar wat meer hulp bij willen hebben? Volg dan de online cursus van Marjolein in het klein:

 

 

Hieronder vind je de oorspronkelijke tekst van dit artikel, geschreven op 21 mei 2015.

 

Ik krijg wel eens vragen van mensen die geïnteresseerd zijn in het wonen in een Tiny House: hoe het dan zit met je inschrijving bij de gemeente, en waar je in Nederland je Tiny House kunt neer zetten. Kun je op eigen terrein wonen? Bij een boer? Mag dat? Ik heb hier geen eenduidig antwoord op. Er is helaas geen website waar alles haarfijn wordt uitgelegd, niet in het minst omdat de regels verschillen per gemeente en het eerlijk gezegd bijna ondoenlijk is om je door het oerwoud van regelgeving te worstelen. Er is regelgeving voor woonwagens, recreatiewoningen en mantelzorg woningen en als je zeker wilt weten of je legaal kunt wonen in je Tiny House kun je het beste naar de gemeente van je keuze gaan.

Maar misschien kan ik je toch een klein beetje helpen met de informatie hieronder en je verwijzen naar deze website:

www.wonenineencamper.com

Kamperen bij de boer, of op je eigen terrein
Stel je hebt een plekje gevonden bij een boer of bij iemand in de tuin, of je hebt zelf een stuk grond gehuurd of gekocht. Mag je daar (tijdelijk) wonen? In de APV van de gemeente kun je lezen wat de regels zijn voor “kamperen buiten kampeerterreinen”. Daar staat bijvoorbeeld in:

Het is verboden ten behoeve van recreatief nachtverblijf kampeermiddelen te plaatsen of geplaatst te houden buiten een kampeerterrein dat als zodanig in het bestemmingsplan is bestemd of mede bestemd.

Het verbod geldt niet voor het plaatsen van kampeermiddelen voor eigen gebruik door de rechthebbende op een terrein.
Of
Het verbod geldt niet voor het plaatsen van kampeermiddelen voor eigen gebruik voor korte perioden door de rechthebbende op een terrein.

Dus het verschilt per gemeente of je op (je) eigen terrein mag kamperen (ook al gaat het hier om wonen, je hebt kans dat de gemeente je Tiny House als een recreatiewoning zal zien). Je kunt er dus voor kiezen om de gok te nemen en “het gewoon te doen”, en zolang de buren niet klagen zal er niets aan de hand zijn, maar het is een risico. Je kunt ook met de gemeente gaan praten en kijken of ze een ontheffing willen geven.

Wonen op de camping
In veel gemeentes is het beleid over permanent wonen in een recreatiewoning de laatste jaren flink aangescherpt, en is het ofwel helemaal verboden of heel moeilijk om ontheffing te krijgen. De Belangenvereniging Vrij Wonen heeft een “legalisatielijst” waar je kunt zien in welke gemeentes en campings of “parken” het wel is toegestaan.

Wonen in een alternatieve woongemeenschap
Overal in Nederland schieten er initiatieven de grond uit op het gebied van duurzaam en gemeenschappelijk wonen en/of leven. Bijvoorbeeld ecodorpen, Kompost Zutphen, etc. Op de website van Omslag kun je veel informatie vinden. Als je een plek kunt vinden bij een dergelijk initiatief maakt dat de zaken wel makkelijker, er zijn dan meestal al afspraken of op zijn minst goede contacten met de gemeente en er is net even wat meer mogelijk. En je hoeft het niet allemaal in je eentje uit te zoeken, samen sta je sterker en dat maakt de kans van slagen aanzienlijk groter.

Ik hoop dat jullie iets aan deze informatie hebben!