Wanneer ik weer eens een belletje krijg van de media is meestal de vraag: ‘waarom is het zo moeilijk om in een Tiny House te gaan wonen in Nederland?’ Helaas krijg ik nooit genoeg zendtijd om het goed uit te kunnen leggen, zo ook in de uitzending van Hart van Nederland afgelopen zondag (20 februari 2022 – Laat vanaf minuut 12:37). Maar alle positieve aandacht voor de Tiny House beweging is natuurlijk welkom! En gelukkig kan ik in mijn blog alles kwijt. Komt ‘ie!
Waarom is het zo moeilijk om een plek te vinden waar je in een Tiny House kunt wonen?
Dat is een complex vraagstuk, omdat regelgeving rond wonen heel complex is in Nederland. Maar eigenlijk is het allemaal terug te leiden naar de schaarste aan bouwgrond:
- Er is te weinig grond met bestemming wonen, waardoor bouwgrond en woningen voor veel mensen onbetaalbaar en onbereikbaar zijn geworden.
- Wanneer je dan toch een bouwkavel vindt en je kunt hem betalen, dan is het maar de vraag of je er een Tiny House op mag bouwen. Tiny Houses zijn nog redelijk nieuw en zijn als woonvorm meestal niet opgenomen in de bestemmingsplannen.
Dit is het probleem in een notendop, er valt nog heel veel meer over te zeggen. En het is goed om te beseffen dat het vaak geen onwil is, dat de gemeente ook in een lastig parket zit. Voor gemeenten is het een uitdaging om de schaarse grond waar gewoond mag worden binnen de wettelijke kaders goed te bestemmen en verdelen. Er maken enorm veel partijen aanspraak op en de gemeente moet er ook nog eens maximaal aan verdienen om de begroting op orde te krijgen.
Tot slot is de capaciteit binnen de ambtenarij vaak te beperkt om burgerinitiatieven rond wonen op te kunnen pakken. Werken met professionele partijen is makkelijker en sneller en heeft dus de voorkeur.
Maar, waar een wil is, is altijd een weg!
Afbeelding: Tiny House wijkje in Almere Poort
Wat is er voor nodig om het makkelijker te maken?
- Een herziening van de verdeling van grond in Nederland. Bijvoorbeeld iets minder agrarisch en iets meer wonen.
- Zodat grond waarop je mag wonen weer beschikbaar en betaalbaar wordt voor een brede groep mensen.
- Gemeenten moeten echt gaan kiezen voor burgerinitiatieven op het gebied van wonen, en die burgerinitiatieven moeten een gelijke kans krijgen op grondposities.
De markt lost het namelijk niet op, dat is nu wel duidelijk. Tiny Houses zijn niet financieel interessant tenzij ze massaal geproduceerd en liefst gestapeld of geschakeld worden. Dat druist nu juist in tegen het idee achter Tiny Houses, de filosofie. Die gaat over maatwerk en diversiteit, over bewust kiezen voor wat bij je past en vaak ook over ‘het zelf doen’. De menselijke maat, natuurlijke schaal en betaalbaar wonen.
Het heeft niets te maken met het bouwen van tijdelijke noodwoningen waar spoedzoekers voor twee of vijf jaar in mogen wonen en dat van ellende maar doen omdat er verder niets beschikbaar is.
Afbeelding: Tiny House community LiberTerra Geestmerambacht, Noord-Holland
Maar waarom moeten we dat willen, ruimte maken voor Tiny Houses?
De woningnood is een ernstig probleem en daar moet echt wat aan gebeuren. Maar we hebben nog wel meer uitdagingen, meer en grotere crises boven ons hoofd hangen. Tiny Houses lossen meer op dan woningnood alleen. Ze dragen bij aan de transitie naar een manier van leven binnen de grenzen van wat de aarde aankan, en zorgen voor een vergroting van de zelfredzaamheid van de individuele bewoners en gemeenschappen.
Functiecombinaties worden daarnaast steeds belangijker. Wonen in combinatie met aanleg en onderhoud van (nieuwe) natuur, kleinschalige regeneratieve voedselvoorziening, (ouderen)zorg, et cetera. Tiny House woonprojecten lenen zich heel goed voor functiecombinaties.
En dan hebben we nog niet eens gehad over eenzaamheidsbestrijding. Er zijn zoveel redenen te benoemen waarom Tiny Houses een goed idee zijn. Maar dan moeten ze wel door de bewoners zelf, of op zijn minst in samenspraak met de bewoners, ontwikkeld worden. Dan worden het echt gewenste woningen met blije bewoners en gaan de waarden niet verloren ten koste van het grote geld.
Foto: Tiny House van Natasja en Gerbrand, Tiny House village Kleinhuizen
Meer dan slechts een woning
Wonen gaat om veel meer dan het gebouw alleen en heeft een grote impact op de gezondheid en het welzijn van mensen. Een woning en woonomgeving die bij je past is heel belangrijk. Een flinke groep mensen verpietert alleen al bij het idee in een flatje te moeten wonen, maar wordt enorm blij van wonen in een klein vrijstaand huisje met een tuintje. Dat hoeft niet meer ruimte in te nemen dan de gemiddelde rijtjeswoning, maar verbruikt wel veel minder grondstoffen en energie. Zo wordt vrijstaand wonen met veel groen om je heen (daarmee bedoel ik overigens niet per definitie in de natuur!) voor een grote groep mensen mogelijk. Dat zou toch niet alleen voor de rijken bereikbaar moeten zijn?
Ik geloof er sterk in dat je het makkelijk en aantrekkelijk moet maken voor mensen om de juiste keuze te maken. Als je wilt dat mensen minder energie en grondstoffen gebruiken, dan moet je kleine, ecologische woonvormen stimuleren. Dat lijkt me volkomen logisch.
Mijn oproep aan de overheden
Landelijke overheid: maak meer grond vrij voor wonen. Zorg daarnaast voor de financiering van meer gemeentelijke ambtenaren capaciteit voor het ondersteunen van burgerinitiatieven op het gebied van wonen.
Provincies: wees flexibeler met woningcontingenten en neem een positieve grondhouding aan t.o. ecologisch verantwoorde Tiny House woonprojecten in het buitengebied, onder heldere voorwaarden om natuur te beschermen. Neem de waarde van functiecombinaties mee in beleid en besluiten.
Gemeenten: kies nu eens echt voor burgerinitiatieven op het gebied van wonen. Neem een ‘ja mits’ houding aan, zorg voor een duidelijk kader gebaseerd op wensen van de bewoners, laat burgerinitiatieven evenveel kans maken op grondposities als professionele ontwikkelaars. En: leer van elkaar en durf leren door te doen.
Om het in mijn woorden te te zeggen: het probleem is macht, geld en traditie. Projectontwikkelaars hebben een gevestigde plaats in de samenleving en een traditionele ingang bij gemeentes en overheden. Men bouwt graag groot, veel en en traditioneel. Hele wijken met overwegend grote gezinswoningen worden gemakkelijk uit de grond gestampt. Dat is efficient, volgens bekende paden en daar is veel geld aan te verdienen.
Kortom, zoals je zegt moet er meer vanuit de wens van de bewoner gebouwd worden. Meer diversiteit, minder regeltjes en socialer. Het traditionele gezin is op z’n retour, dus meer ruimte voor alleenstaanden, senioren, woongroepen, buurtschappen e.d.
Ik woon in het buitengebied in omgeving van de plaats Lettelbert, wat aan het natuurgebied Nienoord grenst.
Ben in het bezit van bijna 2 hectare grasland waar ik op dit moment niets mee doe.
Het zou een Tiny house project kunnen worden.
Alleen heb ik geen idee hoe je dit vanaf begin oppakt.
Misschien heb je iets aan dit artikel: https://www.zininbuiten.eu/tiny-house-voor-nieuwe-functies/
Grasland is Agrarische bestemming, Koeien erop of Kerstbomen kweken mag wel maar huizen?
Ook moet je dan nog Stroomkabels tijdig aanvragen, Riool aanleggen en Waterleiding en is Ziggo of KPN voor online gaan al aanwezig?
Van 2 ha gras naar bouwkavel, wat je ging bouwen doet er nauwelijks toe, woningen of bedrijven zijn lastiger… Camperen bij de Boer soms is enige wat mag.
Beste Berend
Grenzend aan natuurgebief Nienoord betekent toch dat daar niets ondernomen mag worden waarbij stikstof, co en andere schadelijke stoffen mogen worden uitgestoten.
Dus uitermate geschikt voor Tiny house concepten.
Ik weet het antwoord misschien, praat met de Firma KUUB in Groningen. bij hub kun je advies vragen en ze hopen je met het opzetten en uitdenken van je ideeën. En hebben al diverse projecten uitgevoerd. op het gebied van wonen van kleinschalige woongemeenschappen tot co-housing.
Martinikerkhof 31
9712JH groningen
Zij kunnen je vast meer helpen. Bovendien zoek ik al jarenlang voor een plek voor een tinyhouse rondom Groningen. Dus graag Ja!!! ik doe mee!!
En ik wil graag de eerste zijn op jouw stuk land in Lettelbert.
Hallo Berend,
Mocht je in de toekomst iets tot stand kunne brengen dan zouden wij ons graag bij jouw initiatief aan sluiten.
Da’s fantastisch dat je al de grond hebt! Beginnen bij het begin. Overleg met de gemeente of je er constructies mag plaatsen. En dan zo verder …
Hoi Marjolein,
Ik onderschrijf dit zeker als het gaat om functiecombinaties. Hier aan het einde van mijn straat wil de gemeente Zaanstad noodwoningen in de vorm van tiny houses gaan maken, tijdelijk . Dat soort mensen gaan natuurlijk niet investeren in hun omgeving. Die zitten er alleen maar ‘bij gebrek aan beter’.
Als waterbewoner ben ik al veel jaren bezig om de gemeente aan te moedigen door te gaan voor dubbel grond gebruik. Dus wonen en waterberging. Wat natuurlijk een item is in dit lage gebied. En kan ook tiny. Dat sluit dus naadloos aan wonen en natuur, wonen en voedsel, wonen en zorg. Zo ingewikkeld lijkt me dat concept nou ook weer niet.
Hoe verwaaid en verregend ook, Marjolein, je ziet er een zonnetje uit, op jouw kavel!
Toch heb je ‘t al ‘mega’ver geschopt in die ‘Tiny’ wereld!
Wat een plaatjes, die dorpjes!
De uitzending blijft mij een foutmelding geven, niet erg.
Lie(f)s.
Zo goed en helder uitgelegd Marjolein,
en dat ze je daar dan niet even de tijd voor gunnen.
Om deze heldere uitleg toch door te laten dringen tot die hoofden die er over kunnen besluiten, zou je meer hier voor openstaande media moeten benaderen.
Helaas alleen een paar korte soundbites maar toch de kern vakkundig aangestipt! Jammer dat behalve het woningtekort de milieu aspecten niet interessant lijken voor de media. (of nog moeilijker ;)
Beste Berend,
Klinkt mooi.
Informeren of t bouwgrond mag zijn en dan zou ik wel verder mee willen denken en de gemeente ” bewerken”!
Ik zie uit naar dit plan🤗
Inderdaad, dat zijn de punten van belang!
Ik heb de indruk dat de gemeente hier (Meppel) er al aan wil meewerken. Zij hebben een plan voor nieuwbouwprojecten gecombineerd met meer groen waarin tiny houses waarschijnlijk wel passen.
Het groepje mensen dat ermee bezig is (tiny houses project met moestuin en voedselbos) heeft er een gesprek over gehad met de gemeente en dat gaf hen een positief gevoel. Hun volgende stap is de provincie Drenthe.
Gemeente Horst aan de Maas wil een pilot beginnen met tinyhouses
Dus mocht je in de Gemeente Horst aan de Maas ( Noord Limburg) willen wonen met een tinyhouse …….
Laat ze dan weten dat jullie interesse hebben
Samen staan we sterker!!
Hoi Marjolein wat ik mij afvraag bij dit specifieke probleem is wat je argument zou zijn als mensen zeggen dat er geen ruimte is in NL om iedereen in een tinyhouse te laten leven. In Amsterdam wordt niet voor niets de lucht in gebouwd. En dat soort gebouwen kunnen juist ook duurzaam zijn, bijv omdat ze goed gebruik maken vd warmte. Hoeveel % aan bouwgrond zou realistisch zijn in NL om aan tinyhouses te geven? Of hoe zie jij dat? Is niet als kritiek bedoeld maar juist om goed te doorgronden hoe deze oplossing precies bijdraagt en of en waar er grenzen liggen. Groetjes!
Hoi Bibi, dat is een goede vraag! Ik denk in de eerste plaats niet dat iedereen in een Tiny House wil wonen, en dat hoeft ook niet. Ik pleit juist altijd voor een diversiteit van woonvormen, zodat je kunt kiezen wat bij je past. Maar dan wel graag zo ecologisch mogelijk gebouwd en zo klein als nog comfortabel is zodat je geen loze ruimtes hoeft te verwarmen en vullen met spullen. Er is ruimte zat in Nederland, ga maar eens rondfietsen of wandelen. Ik vind het zo bijzonder dat er vaak een probleem wordt gemaakt van ruimte voor Tiny Houses maar niet voor de zoveelste villawijk, of nieuw landgoed met een decadent grote woning op een paar hectare grond :) In deze blog vind je nog meer van mijn standpunten als het gaat om de verdeling van ruimte: https://www.marjoleininhetklein.com/2020/11/15/wonen-natuur-en-voedselproductie-in-balans/ Heb je hier iets aan zo? Groetjes, Marjolein