Ja je leest het goed, mijn huisje is volledig zelfvoorzienend in energie én van het gas af. Ik gebruik voor alle apparatuur in huis energie van mijn zonnepanelen, inclusief koken en water verwarmen. Daarvoor heb ik een flink pakket met zonnepanelen en een fantastische Victron Energy installatie die er voor zorgt dat ik, ook als de zon even niet schijnt, nog genoeg stroom heb om de apparatuur in huis te laten draaien. In deze blog in 2 delen geef ik je een inkijkje in mijn installatie.
Tiny House 1.0
Mijn eerste Tiny House was volledig off-grid en slechts drie zonnepanelen voorzagen me van stroom, het hele jaar door. Ik verbruikte dan ook maximaal 1 kWh aan stroom per dag, wat echt heel weinig is. Dat kwam wel omdat ik kookte op propaan en ook mijn water verwarmde met propaan. Bovendien verwarmde ik mijn huisje met een houtkacheltje. Het werkte allemaal prima, alleen in de wintermaanden had ik nu en dan back-up nodig van een stil en zuinig benzine aggregaatje.

Foto door Marianka Pranger, Victron Energy bv
Een flinke upgrade
Mijn nieuwe Tiny House is echter een versie 2.0, die in een aardgasvrije wijk staat en aan de nieuwste bouwregelgeving moet voldoen (BENG). Ik kies er bewust voor weer off-grid te gaan met energie, ook al zou ik een aansluiting op het net kunnen krijgen in de Olstergaard. Die keuze maak ik omdat:
- ik ervaren heb dat off-grid wonen prima gaat;
- het de beste manier is om energiezuinig te leven, omdat je stroom echt op kan en je dus heel bewust wordt van je verbruik;
- en omdat ik denk dat de stabiliteit van het stroomnet en de kosten in de nabije toekomst voor problemen gaan zorgen.
Onafhankelijk zijn van het net is geen slechte keuze. Tegelijkertijd moet er ook een voldoende hoog niveau van comfort zijn zodat deze manier van wonen voor een brede groep mensen interessant is. Daar streef ik naar in mijn nieuwe Tiny House: duurzaam, maar ook comfortabel wonen. Dat gaat lukken in mijn wonderschone nieuwe huisje!

First things first: welke apparatuur ga ik gebruiken?
Als je wilt weten welke apparatuur je nodig hebt in je huis om volledig afhankelijk van het net te kunnen opereren, dan moet je een overzicht creëren van de installaties en apparatuur die je wilt gebruiken in huis. Het is goed om je te realiseren dat er duidelijk grenzen zijn wanneer je off-grid wilt wonen: niet alle apparatuur kan, en zeker niet allemaal tegelijk. In de winter heb je bovendien veel minder stroom dan in de zomer. Het is aan te raden te investeren in apparatuur die zo energiezuinig in gebruik als mogelijk is, met een zo hoog mogelijk energielabel. Dat is in aanschaf soms fors duurder, maar dat haal je er altijd weer uit in de besparing op je energiekosten.
Dit is het lijstje met apparatuur dat ik in mijn Tiny House wil gebruiken:
- Laptop
- Mobiele telefoon
- LED verlichting
- Waterpomp (24 Volt) voor JustNimbus regenwatersysteem
- Koel-vriescombinatie Samsung RB38A7B6AS9/EF, energielabel A
- DAT-Aparici ECO SMART 75 liter elektrische boiler
- ETNA KIV160RVS – vrijstaande inductie kookplaat
- AEG KSE792220M – inbouw stoomoven
- Afzuigkap recirculatie Beko CFB6432XG
- Samsung WW90T534AAW Autodose wasmachine, energielabel A
- Toshiba B10 inverter lucht-lucht warmtepomp
- DucoBox Silent ventilatiesysteem (het is een vergelijkbaar type geworden i.v.m. leveringsproblemen)
Ken je must-haves en nice-to-haves
Best veel nog he? Het was ook een puzzel om uit te zoeken wat de beste keuzes waren wat apparatuur betreft hoor. De koelkast bijvoorbeeld: ik kan niet zonder diepvrieslades. Nou ja natuurlijk kan ik wel zonder, maar dat wil ik niet. Dat is voor mij belangrijk, omdat ik die nu eenmaal veel gebruik. Ik weet dat sommige Tiny House bewoners de koelkast ’s winters uit zetten en hun boodschappen in een kistje buiten zetten om stroom te besparen, maar dat wil ik niet. Een koel-diepvries combi is een zogenaamde ‘must-have’ voor mij. Het is goed om die op een rijtje te hebben, je ‘must-haves’ en je ‘nice-to-haves’. Oftewel: waar kan je concessies doen en waar trek je de grens?
Op zoek naar de meest energiezuinige opties
Ik ben op zoek gegaan naar een koel-vries combinatie met energielabel A, daar zijn er nog verassend weinig van. Ik heb een Samsung gekozen en toen die geleverd werd zag ik pas wat een enorm bakbeest het was, 2,10m hoog hahaha! Maar dat vind ik niet erg, want mijn kleine koelkastje in mijn vorige huisje zat altijd vol. Nu heb ik vast nooit meer ruimte te kort. En er komt over een tijdje als het goed is heel wat oogst van mijn kaveltje af die ik graag koud wil bewaren, dus dat komt goed. ;) Zo’n koelkast met energielabel A is niet goedkoop, maar de besparing in energie is het waard wat mij betreft.
De boiler uitkiezen, dat was ook een puzzeltje. Ik denk dat de meeste mensen zich niet bewust zijn van hoeveel stroom een boiler verbruikt. Mijn buurvrouw kwam daar al snel achter, afgelopen winter, toen ze voor het eerst off-grid woonde en haar water met een boiler verwarmde. Ik heb via de Texelse Tiny House bewoonster Saskia contact gelegd met de mensen van Elektrische Boiler.eu, die toevallig ook nog eens dicht bij mijn woonplaats (destijds Alkmaar) gevestigd waren. Jeroen heeft onvermoeibaar mijn vragen beantwoord en mij de DAT-Aparici ECO SMART elektrische boiler geadviseerd. Ik dacht er eerst nog over om een 50 liter boiler te nemen, maar ik wil straks ook mijn zitbadje kunnen vullen, dus toch maar de 75 liter boiler gekozen.

Waarom nu juist deze boiler? Dat kan Jeroen beter uitleggen dan ik, dus dat heb ik hem gevraagd te doen:
“De DAT-Aparici ECO Smart elektrische boilers zijn heel energiezuinig, met behulp van de slimme bediening hebben ze de hoogst haalbare Energielabel A of B gekregen. De boiler is voorzien van een droog verwarmingselement (anti kalk) en is in te stellen op een zeer laag vermogen van 1000 Watt, De 30 liter versie is zelfs in te stellen op 750 Watt. Dit maakt deze boiler zeer geschikt voor locaties waar weinig stroom aanwezig is, bijvoorbeeld off-grid Tiny Houses!”
De zon als bron: semi-transparante zonnepanelen
Mijn Tiny House zit vol met prachtige nieuwe technologie. Zo wordt het hele dak van de kas die de helft van mijn huis vormt, gemaakt van semi-transparante zonnepanelen. Ze worden ook wel glas-glas panelen genoemd: de zonnecellen zijn zwart, en de ruimte er omheen is transparant (glas). De kas is gesitueerd op het zuidwesten voor een maximale opbrengst. Ik denk dat het in de zomer door die panelen heel prettig vertoeven gaat worden in de kas, dat het veel te heet zou worden als het volledig uit glas zou bestaan. Deze panelen zijn speciaal voor mij op maat gemaakt en op het moment dat ik dit schrijf nog onderweg op transport uit China. Ik weet het, dat is niet lokaal, helaas gaat dat nog niet. Ik verwacht ze zo ergens mid juli, dan wordt de kas ook meteen afgemaakt. Ik ben zo benieuwd hoe dat er uit gaat zien!

Naast de semi-transparante panelen heb ik ook nog vier ‘gewone’ PV panelen op het platte dak liggen, die deels op het oosten gericht zijn. Zo maak ik ook nog gebruik van de ochtendzon. De hoeveelheid panelen en het hele systeem is afgestemd op mijn wensen, de BENG berekening en de constructie van het huis. Een flinke puzzel die met grote dank aan de Woonpioniers, BlindWerkt, Patrick Dekker van Adek Installatie advies, Johannes Boonstra van Victron Energy BV en Bas en Antoine van PVOne is gelegd. It takes a village to create a state of the art Tiny House! :)

Ik heb straks 4209 watt stroom van de panelen, wat me zo ongeveer 4 kWh aan stroom per dag moet opleveren in de wintermaanden. Dat is al 4 x zoveel dan wat ik in mijn vorige huisje had! En in de zomer, heb je dan zomaar 5 x zo veel vermogen in vergelijking met de winter. Maar met zonnepanelen alleen ben je er natuurlijk nog niet. In deel 2 ga ik je meenemen in de Victron Energy installatie en wat die allemaal kan. Heel veel kan ik je verzekeren. Tot de volgende!

Hallo Marjolein,
Ik vind het heel goed dat je ons de technische kant van off-grind delen wil. Het bespaart me een hoop stress voor mocht het er toch kunnen van komen om een Tiny House aan te schaffen.
Jouw vorige huisje vind ik nog steeds heel mooi.
Het komt vast wel in orde met je nieuwe Tiny House .
Groetjes Eric
Gaat er goed uitzien. Ik ben benieuwd naar de zonnepanelen op je kas.
heel interessant / informatief Marjolein! dank je wel!
Hoi Marjolein,
Een mooi resultaat. So far, so good. Echter, ik betwijfel of je in de winter dit rendement gaat halen met je zonnepanelen. Je zou het rendement wel kunnen vergroten door ze in de winter verticaler te plaatsen vanwege de lager staande zon.
Ik zie met stenen?
Panelen zijn windvangers, en losse stenen kunnen bij rukwinden los komen….
Lijm of slotbout erin wel zo veilig… of aan dakbalken vast wat ik liever doe.
Bij vele panelen kan dit gaan doorbuigen en plas water op je dak geven….
Verder de apparaten, Boiler op stroom, Wasmachine en Koelkast… en bij alles in 1 keer aan is dat teveel voor Off Grid systeem…
Ik heb zelf nu klok op Koelkast + Vriezer, van 23.00 uur tot 7.00 uur dat ik geen dure stroom gebruik en op panelen die weer op temperatuur kan brengen…
Ook overdag Vaat + Waasmachine draaien en strijken… zodat achter elkaar de panelen blijven leveren…
Zit nog op ’t net als leverancier die teveel stroom maakte….
Verder voor allen tip; vul op website 1 Kwh en 1 kuub gas in en je ziet jaarlijkse kosten van leveren en meter die Marjolein nu misloopt.
Dit geld kunnen Marjolein & Poes nu opsparen voor nieuwe Accu als die versleten is.
Alleen zij weet de factuur van de huidgie opslag en die kosten delen over vaste kosten die ze mislopen!
Als je over vele jaren een dikke rekening kreeg, dan toch lachen dat dit voordeliger was!
Zelf nu een MBR vrije auto gemaakt op Panelen en met huidige benzine prijzen…..
€ bike had ik al, nu auto ook gratis rijden…tot ze rekening rijden gaan invoeren?
de panelen en accu is niet gratis maar hoe meer ik reed, des te hoger rendement…
En bij een stroomstoring, even geheim houden dat je Off Grid bent…. anders komt halve dorp daar bij jou Koffie drinken!
‘k Blijf met verbaasde ogen kijken, Marjolein, naar je heel speciale huis!
Lie(f)s.
Hoi Marjolein,
Ik ben geinteresseerd in tiny houses en off the grid wonen.
Hiervoor ben ik veel info aan het verzamelen etc.
Jouw project vind ik heel bijzonder.
Ik hoor echter steeds meer geluiden van mensen die erg veel last hebben van hun zonnepanelen wanneer het dak van het huisje hiermee vol ligt. Slaapproblemen, vermoeidheid etc.
Ken jij dit of heb je erover gehoord? Wat zou je kunnen doen om dit te voorkomen?
Groet,
Yolande
Heel interessant, ik ben erg benieuwd naar de wc oplossing
Beste Marjolein,
Ik volg met veel interesse de bouw van je Tiny house, vooral omdat we in Spanje iets soortgelijks willen doen. Ik had begrepen dat een warmtepomp en off grid niet samen gaan, maar blijkbaar lukt het toch! Ik kijk uit naar je volgende blog!
Je hebt een afzuiger én een houtkachel in één ruimte, dat gaat fout. En dan een 4.5kW warmtepomp. Je hinkt op drie benen, dat geeft ongelukken. Houtkachels zijn notoir inefficient, omdat ze buitenlucht aanzuigen en die de schoorsteen uitjagen, ZELFS ALS ER GEEN VUUR IS. Je raakt dus warmte kwijt door die constructie. Ook met een kachel die op zichzelf 93% efficient is. Die is na installatie echt maar 50 of 60%. Een gat van 13 cm in je dak is nooit een goed idee.
Als je nou die ventilatie verandert in balansventilatie, en die kachelpijp dicht smeert, dan heb je 40-60% meer rendement van je warmtepomp, en dan is 4.5kW ruim voldoende, er van uit gaande dat je R2,6 volgens bouwbesluit/woonwagens/chalets hebt gedaan.
Onzin koop een rocket stove of speksteen kachel das geen huis tuin en keuken kachel . je warmt massa op en afgas uit schoorsteen is max zon 50-70 graden tijdens stook . en niks geen koude lucht aanzuigen. gewoon goede ventilatie, die je tiny zoiezo nodig hebt. Ik woon tiny en dit werkt uitstekend!
Met veel interesse lees ik jouw bericht altijd. Ooit willen wij ook kleiner gaan wonen en geen aardgas meer gebruiken.
In je lijst van elektrische apparatuur zie ik geen modem voor het internet of aansluiting voor TV? Hoe doe je dat?
Ik heb wel een Ziggo modem, maar geen tv :)
Hoi marjolein,
Wat een leuke en interessante blog zeg!
Ik zou heel graag minder gas willen gaan verbruiken. En daar vind ik deze blog van jou erg inspirerend voor. Ik heb een vraag voor jou. Ik zie dat je een toshiba b10 inventer lucht-lucht warmtepomp hebt om je huis mee te verwarmen, neem ik aan. Waar heb jij deze gehaald? Hoeveel oppervlakte verwarm je hiermee en weet je ook wat hij per uur verbruikt en zou je dat willen delen?
Ik hoop dat je mijn vragen gaat beantwoorden.
Vriendelijke groet, Ellen.
Ha Marjolein,
Kun jij mij de leverancier/installateur noemen die de glas in glas zonnepanelen op je kas gaat plaatsen? Ik heb ze reeds in de werkplaats van Blindwerkt bekeken en wil graag mijn houten terrasoverkapping van 6×3 meter daarmee gaan voorzien. De oude kanaalplaten zijn aan vervanging toe, vandaar.
Hey Marjolein,
Wat een mooi project, ik ben zelf bezig met een off-grid container woning te bouwen.
Nu wilde graag eens weten of je nog steeds tevreden bent van je elektrische boiler?
Ik twijfel nog tussen een elektrische of op gas.
Dankjewel Pieter! De boiler is wel echt een grootverbruiker in mijn huisje, en ik red het niet alleen op zonnestroom in de winter. Dus ik snap je overweging!
Maar de wijk waarin ik woon is gasloos, dus ik moet het er maar mee doen voor nu. :)