Licht waar het nodig is

In de Olstergaard, de natuurinclusieve en circulaire wijk waar ik woon, hebben we zo min mogelijk tuin verlichting en kunstlicht in het openbaar gebied. Dat hebben we met elkaar afgesproken: bij veruit de meeste bewoners is het de wens om minimaal verlichting buiten te hebben. Natuurlijk is er wel wat straatverlichting en je vindt hier en daar lampjes aan gevels en in tuinen, maar het is hier soms echt heel donker – en dat vind ik fijn!

Het is namelijk voor dieren helemaal niet prettig als er veel kunstlicht is. Daarom wordt ieder jaar de ‘Nacht van de nacht’ georganiseerd door de Natuur- en Milieufederaties om aandacht te vestigen op lichtvervuiling en de impact daarvan op mens en dier. Behalve dat kunstlicht het leefritme van mens en dier verstoort, kun je ook veel minder goed sterren kijken als er veel licht is. En ik, net als zovelen, staar heel graag naar de nachtelijke hemel en verwonder me over de talloze sterren die daar schijnen.

Maar licht biedt voor velen ook veiligheid. Het is fijn om te kunnen zien waar je loopt of fietst, zodat je niet struikelt en misschien zelfs je nek breekt, bijvoorbeeld. Of het kan inbrekers of andere ongewenste bezoekers afschrikken door de ruimte rond je huis en op verlaten plekken goed te verlichten. Die behoefte kunnen we natuurlijk niet negeren. Gelukkig is er ook een middenweg. In onze wijk zijn er straatlantaarns, maar ze schijnen minder fel dan de lantaarns in de rest van het dorp, en het zijn er minder. Ze verlichten vooral de kruispunten, zodat het verkeer de weg goed ziet.

Ook voor de privé-buitenverlichting zijn er goede producten die minimale overlast veroorzaken. Zo zijn er tuinlampen op lage paaltjes die met zacht licht naar beneden schijnen en daarmee een pad verlichten. Je hebt ook lampen met bewegingsmelders, die goed in te stellen zijn zodat ze niet om de haverklap aanspringen maar alleen als het nodig is. Vaak kun je de radius afstellen, zodat ze alleen aangaan als je daar loopt waar je graag wat meer licht hebt.

Je kunt tuinverlichting op zonne-energie krijgen die je aan je gevel kunt hangen, of lampen op paaltjes met bewegingssensoren. Zet ze strategisch neer, zodat ze het directe pad naar je voordeur verlichten wanneer dat gewenst is, en houd de rest van je tuin zo donker mogelijk. De dieren zullen je dankbaar zijn, en jij kunt lekker sterren kijken.

Is al dat kunstlicht dan echt zo vervelend voor dieren? Ja, het heeft wel degelijk impact. Uit onderzoek is gebleken dat vogels onder invloed van kunstlicht eerder beginnen met broeden. Dat kan een probleem zijn als het nog te koud is en ze normaal gesproken nog even zouden wachten. Nachtvlinders worden aangetrokken door kunstlicht, waardoor ze kwetsbaarder zijn voor roofdieren, en er worden veel minder rupsen gevonden in heggen en bermen waar straatverlichting op schijnt. Lees hier meer over de effecten van kunstlicht op dieren.

Mensen zijn een deel van de natuur en staan er niet boven. Gelukkig lijkt dit besef steeds meer in te dalen en is er steeds meer aandacht voor hoe we kunnen samenleven en samenwerken met de natuur. Er is nog veel waarvan we ons niet bewust zijn en dat nu in het licht komt; de effecten van kunstlicht op mens en dier zijn daar een voorbeeld van. Daar kunnen we dan vervolgens rekening mee houden en een middenweg vinden, zodat wij veilig en prettig kunnen wonen en de dieren om ons heen ook. Een lampje minder of een andere keuze voor de verlichting – je hoeft echt niet helemaal zonder. Als we gewoon een beetje rekening houden met onze dierenvrienden, scheelt dat echt een heleboel. En dan kun je ook weer beter sterren kijken. Dat is heerlijk! Ik kan het van harte aanbevelen. :)