Ik was gisteren aanwezig als expert bij de klimaatdialoog van de Jonge Klimaatbeweging voor het onderdeel wonen. Dat beschouwde ik als grote eer, de jeugd heeft echt de toekomst maar alleen als we nu ons beste beentje voor gaan zetten op weg naar een duurzame maatschappij. Dat er dus iets bestaat als een Jonge klimaatbeweging die 30 jongerenorganisaties vertegenwoordigd, waar dit soort bijeenkomsten worden georganiseerd teneinde op 21 oktober de jonge klimaatagenda te presenteren op de Jonge Klimaattop, dat juich ik van harte toe en daar draag ik heel graag aan bij.
Mijn complimenten aan deze groep gedreven en gepassioneerde jongeren die het belang inzien van een betere zorg voor de aarde en zich daar belangeloos voor in willen zetten. Ik zat ontroerd te luisteren bij de plenaire introductie door Linde Nieman en Jasper Fleurs. Maar na afloop, op de terugweg kon ik een gevoel van onvrede niet onderdrukken. Enerzijds veroorzaakt door het gevoel niet capabel genoeg te zijn om op zo’n belangrijke bijeenkomst de Tiny House beweging te vertegenwoordigen, maar dat gevoel te kort te schieten is een terugkerend thema in mijn leven waar ik inmiddels wel een beetje aan gewend ben. Maar anderzijds omdat ik andere verwachtingen had van de avond die niet uitgekomen zijn. Ik dacht namelijk: dit zijn jongeren die het in het snotje hebben. Dat we veel en veel beter ons best moeten doen om de aarde in een betere staat door te geven aan toekomstige generaties, in plaats van in een slechtere staat. Die de gevolgen van klimaatverandering nog veel harder gaan voelen dan de mensen die al enkele decennia op deze planeet rond stiefelen.
Ik verwachtte in discussie te gaan met die jongeren, maar daarentegen bevond ik me in een panel van grotendeels woningcorporaties, mensen uit de bouwsector en/of mensen met de term ‘duurzaamheid’ in de functie omschrijving. Er was veel te weinig tijd om door te dringen tot de kern van de zaak zoals ik die zie, en dat is dat ons huidige systeem ons weerhoud van het nemen van de maatregelen die nodig zijn om de aarde en al haar biodiversiteit te herstellen en beschermen. Pas op het laatst stelde mijn buurman de vraag of het kapitalisme misschien wel niet verenigbaar is met een duurzame samenleving. Die vraag werd snel van tafel geveegd. Er was ook geen tijd meer. Ik gaf aan dat ik denk dat we met zijn allen minder moeten verbruiken, dat het niet verkeerd is als de stroom en het water beperkt voorradig zijn. Maar nee: ‘je kunt toch moeilijk van een gezin met drie kinderen verwachten dat ze niet elke dag kunnen douchen?’ werd er licht verontwaardigd gezegd. Maar waarom eigenlijk niet?
Duurzaam is een modewoord geworden. Circulair bouwen, nul op de meter, het zijn allemaal termen met een goede intentie maar er wordt blind op gestaard denk ik. Nu ik er zo achteraf over nadenk bekruipt me het gevoel dat er bij deze groep experts nog steeds vanuit de focus op winst gedacht wordt. En zolang geld op de eerste plaats blijft staan, gaan we geen klimaatdoelstellingen halen die er echt toe doen. Ik had zo gehoopt op een weerwoord van de jongeren, maar die bleef uit. Er zijn gerust goede ideeën genoemd, begrijp me niet verkeerd. Maar we gaan er nog steeds van uit dat men geen comfort in zou moeten leveren. En ik denk dan: we zijn verwend. Het is twee voor twaalf mensen. Earth overshoot day was dit jaar weer vroeger dan vorig jaar. We zitten begin augustus al weer in de overtijd, verbruiken meer grondstoffen dan de aarde kan vernieuwen in een jaar. Circulair en energie neutraal voldoen al niet meer, waar we nu naar moeten streven is regeneratief. De massa zal niet op tijd inzien wat er nodig is. Dat moet van bovenaf opgelegd worden. Ook al zijn er ontelbare prachtige kleine bottom-up initiatieven om naar een meer harmonieuze ecologische samenleving te komen, we gaan het niet redden tenzij onze leiders het welzijn van het collectief en de planeet op de eerste plek zetten.
Ik ben altijd al beter geweest in mijn gedachten op papier te zetten dan uit te spreken. Ik moet over dingen na kunnen denken, liefst alleen. Wat vind ik het toch fijn dat ik dit blog als platform heb om dat te doen. Het heeft misschien minder impact dan wanneer ik dat in zo’n discussie kan uitten, maar misschien wordt het plaatje voor mezelf zo duidelijker zodat ik het de volgende keer beter kan verwoorden tijdens zo’n bijeenkomst. Er zijn ongetwijfeld mensen die dat veel beter kunnen dan ik, en ik heb ook niet alle wijsheid in pacht. Bijvoorbeeld de mensen die hebben meegewerkt aan het boek ‘Spiritual ecology: the cry of the earth’. Klinkt heel zweverig, is het niet. Eigenlijk zou iedereen het moeten lezen. Dat is namelijk wat er mist denk ik, in deze en andere discussies. We zijn alleen nog maar in ons hoofd bezig en zijn het verleerd naar ons hart te luisteren. Het hoofd vindt economische groei en het ‘ik’ hartstikke belangrijk. Het hart wil slechts dat iedereen het goed heeft op deze planeet, al het leven. We zijn verbonden met elkaar, met de planeet en al het leven er op. We kunnen niet zonder elkaar. Als een andere soort het moeilijk heeft dan krijgen wij daar ook last van. En we zijn de afgelopen 40 jaar al heel wat soorten kwijtgeraakt door ons eigen toedoen.
Dus ja, ik vind dat we kleiner moeten gaan wonen en minder consumeren. Dat overleven we best hoor, je kunt evengoed heel fijn leven. Je moet er wel wat voor terugkrijgen, want zo zitten we nu eenmaal in elkaar. Maar dat krijg je ook. We moeten een stukje comfort opgeven voor het groter goed. We zijn verwend, maar gelukkig ook heel flexibel, al beseffen de meesten het niet. En we moeten allemaal heel wat meer steentjes bijdragen dan we nu doen.
We moeten back to basics, terug naar de aarde. Naar kleinschaliger functioneren. Niet proberen manieren te bedenken die onze huidige levensstandaard in stand houden, dat gaat niet werken. We zijn te ver doorgeschoten. Misschien zie ik het somber in. Maar eerlijk gezegd vrees ik dat de meeste mensen de urgentie schromelijk onderschatten, en dat de omstandigheden nog veel erger moeten worden voordat het besef inzinkt dat het zo niet langer kan.
Lieve jongeren van de klimaat top, dit is jullie kans om een duidelijk signaal af te geven dat Nederland veel stevigere doelstellingen moet ondertekenen als het om het klimaat en het welzijn van de planeet aan komt. Neem niet klakkeloos aan wat experts vertellen. Luister naar je hart. ‘Dare to shoot for the moon’. De generatie voor jullie heeft dat niet gedaan en kijk eens waar we nu zijn. Wees kritisch. Durf moeilijke vragen te stellen. Jullie weten heel veel met z’n allen. Vraag, nee, eis wat er nodig is om tot een samenleving te komen die niet meer van de aarde vraagt dan ze kan geven. Niet in 2050, maar in 2030. Sta op en eis het recht op een systeem dat werkt voor mens, dier, plant en planeet. Ga voor regeneratief, niet slechts duurzaam.
Zo, en nu klap ik mijn laptop dicht en ga ik vakantie vieren. Op naar de USA it is donderdag! Ook vreselijk niet-milieuvriendelijk maar ik heb dan ten minste mijn reis gecompenseerd met een CO2-aflaatje zoals een vriend van me het gekscherend noemt. Het is beter om helemaal niet te vliegen, ik weet het. Ook ik heb nog zat verbeterpunten zoals je weet. De komende weken even radiostilte dus, eind augustus ben ik weer bij jullie terug met verhalen over het leven in een Tiny House. Geniet van augustus en tot ziens!
Geef een antwoord