Het belang van burgerinitiatieven

Je weet waarschijnlijk dat ik een groot voorstander ben van Tiny House burgerinitiatieven. Van burgerinitiatieven in het algemeen overigens. Ik word heel blij van mensen die hun lot in eigen handen nemen. Die niet afwachten, maar de verandering die ze zo graag willen zien zelf bewerkstelligen. Wat er ook  voor nodig is. Want dat is wat er nodig is, om naar een betere samenleving te gaan. Waar iedereen het goed heeft en we weer in balans met de natuur leven. Daarvoor is het nodig dat we de handschoen oppakken en het zelf gaan doen. Hier en nu.

Vind je ook dat Tiny House burgerinitiatieven veel meer de ruimte zouden moeten krijgen? Stem dan nu op mij als Woonpionier bij de VPRO en help me deze boodschap nog verder verspreiden:

Tiny House Alkmaar – foto: BlueMonque

De waarde van een woning

We hebben gezien wat er gebeurt als we wonen aan de markt overlaten. Dan worden de verkeerde belangen behartigd: winstmaximalisatie als prioriteit numero uno. Burgerinitiatieven komen voort uit behoeften die niet ingevuld worden. Behoeften die zo sterk gevoeld worden, dat mensen er heel veel voor over hebben om er een oplossing voor te bedenken en uit te voeren. Want het is nogal iets, een burgerinitiatief organiseren. Het kost heel veel tijd en energie in een toch al druk leven. En vaak voelt het als vechten tegen de bierkaai.

De Tiny House beweging is ontstaan vanuit een mismatch van aanbod in wonen en woonwensen. De markt biedt eenzijdig aanbod dat niet aansluit op waarden van de bewoners. Dus gaan we het zelf doen en ontstaan er burgerinitiatieven. Je ziet dat de commerciële bedrijven de vraag dan meestal wel proberen op te pakken, maar ze missen ‘the point’ en blijven in hun groef hangen: er moet vooral geld verdiend worden.

Die prikkel is er niet wanneer mensen zelf initiatieven ontplooien, dan draait het allemaal om de behoeften en de waarden van de initiatiefnemers. Als je een huis wilt kopen of bouwen met het oog er vooral geld mee te verdienen, dan kun je prima op de markt terecht. Maar als je een huis wilt omdat je niet alleen prettig wilt wonen maar ook een bijdrage wilt leveren aan het herstel van de natuur, of liever meer tuin dan huis hebt, of in een buurtje wilt wonen waar je activiteiten met je buren kunt organiseren en spullen met elkaar kunt delen, dan kom je (tenzij je heel veel geld hebt) op de markt bedrogen uit.

Tiny Village Klein Zuidbroek in Apeldoorn

Burgerinitiatieven zijn keihard nodig

Als er geen burgers waren opgestaan die Tiny Houses zijn gaan promoten en om locaties zijn gaan vragen waar ze in deze huisjes mogen wonen, dan was er geen Tiny House beweging geweest. De markt doet hier en daar ernstig zijn best het concept te kapen. Vaak onder het mom van ‘voldoen aan de vraag’ waarbij greenwashing niet geschuwd wordt. Maar als we binnen de Tiny House beweging niet zo hard zouden werken aan het onder de aandacht brengen van kern van de Tiny House filosofie en blijven vragen om ruimte voor burgerinitiatieven, dan had je nu alleen veel te dure, commercieel gebouwde Tiny House ‘vinex wijkjes’ gehad. En niet te vergeten Tiny Houses als hippe eco recreatiewoningen. Veel te dure eenheidsworst en niet de prachtige, diverse, weerbare gemeenschappen met Tiny Houses die er nu zijn en waarvan er nog veel meer bij gaan komen.

Help je me mee om aandacht te vragen voor Tiny House burgerinitiatieven? Stem dan nu op mijn bij de VPRO Woonpioniers verkiezing:

Commerciële partijen kijken vaak neer op burgerinitiatieven. Met ongefundeerde zorgen over kwaliteit proberen ze gemeenten te overtuigen dat het bouwen van woningen echt beter aan de pro’s overgelaten kan worden. Ze hebben het liefst maximaal de regie, en bedenken graag voor de eindgebruiker wat het beste is. Dat is natuurlijk altijd in hun voordeel. Maar de tijden veranderen en zo werkt het dikwijls niet meer. Mensen worden steeds mondiger en beter geïnformeerd en willen op zijn minst keuzevrijheid en medezeggenschap.

Ik denk dat de markt er niet zo bang voor moet zijn, die burgerinitiatieven. Want als mensen zelf hun woonomgeving mogen organiseren, dan hebben ze de vrijheid om te kiezen voor de woning die zij willen, die bij ze past. Dat kan prima een turn-key, gestandaardiseerd, fabrieksmatig gebouwd huisje zijn. Maar het kan ook een op maat ontworpen en gebouwd huis zijn of een zelf gebouwd huis. Mensen zouden, met inachtneming van ecologische grenzen en regels die veiligheid en gezondheid moeten garanderen, die vrijheid moeten hebben.

Ik wil overigens niet alle bouwbedrijven en ontwikkelaars over één kam scheren. Er zijn prachtige bedrijven bij die de waarden van de Tiny House beweging begrijpen en er graag aan willen bijdragen. Hetzelfde geldt voor woningcorporaties. Het is met name de oude garde die niet zo erg mee wil met de nieuwe economie.  

TIMHouse woonproject in Haarlem

Leren van de natuur

Ik ben een beetje wars van termen als opschalen en uitrollen, heb jij dat ook?  Het zijn termen die uit het oude systeem komen, dat om efficiëntie en geld draait. Zo snel mogelijk het meest effectieve model selecteren en vervolgens: kopiëren + plakken, plakken, plakken. Dan kunnen we weer een vinkje zetten, probleem opgelost.  Effectiviteit is daarbij meestal gemeten op basis van lage kosten (inclusief tijd) en hoge opbrengst. Standaardisatie is key. Maar dit is heel tegennatuurlijk. Mensen zijn niet allemaal hetzelfde, we zijn juist allemaal uniek. Met andere wensen, maten, gewoonten, behoeften en dromen voor de toekomst. En met andere woonwensen.

Kijk naar de natuur: we komen er steeds meer achter dat we het toch niet beter weten dan de natuur. Monoculturen en schaalvergrotingen in de agrarische sector blijken aan alle kanten onhoudbaar te zijn. De bodem verschraalt, insectenpopulaties nemen schrikbarend snel af, het kost enorm veel energie en de kwaliteit van de goederen gaat alleen maar achteruit. Daarentegen: hoe meer diversiteit er is, hoe gezonder en weerbaarder de natuur is. Beter bestand tegen plagen, aantrekkelijk voor veel meer diersoorten omdat er voor allerlei verschillende soorten voedsel en schuilplekken beschikbaar zijn. Waarom zou het voor mensen anders zijn? We moeten leren van de natuur en het niet denken beter te weten. Door meer ruimte te geven aan burgerinitiatieven vieren we de diversiteit.

Tussentij, Tiny House woonproject in Dordrecht

Oplossingen uit de samenleving

Een probleem is dat de mensen die beleid en belangrijke beslissingen maken die invloed hebben op ons dagelijks leven en daarbij op ons levensplezier, vaak mijlenver weg staan van onze levens. Ze kunnen dus ook onmogelijk weten welke gevolgen die beslissingen voor ons hebben. De mensen hoog in de boom die besloten hebben dat we maar het beste allemaal in de stad en dan liefst nog in een appartement kunnen gaan wonen, wonen zelf vermoedelijk niet in zo’n appartement in een betonnen omgeving met lawaai aan alle kanten en nauwelijks groen. Om maar een voorbeeld te noemen.

Dit is nog een belangrijke reden om burgerinitiatieven de ruimte te geven. Omdat burgerinitiatieven direct weergeven waar het beleid faalt en er echte oplossingen voor bieden.

Help je me de aandacht vragen voor Tiny House burgerinitiatieven? Stem dan nu op mij bij VPRO Woonpioniers:

Foto: Lopke van de Reijt